Bài 29: Di truyền học người

A. Hoạt động khởi động

Có thể dùng phương pháp nghiên cứu di truyền áp dụng trên động vật, thực vật để nghiên cứu di truyền học người được không? Tại sao? Có phương pháp nào đặc trưng riêng cho nghiên cứu di truyền ở người?

Tại sao những đứa trẻ sinh đôi cùng trứng giống hệt nhau, cùng mắc các bệnh di truyền như nhau, cùng giới tính? Những đứa trẻ sinh đôi khác trứng thường khác nhau, có thể khác giới tính?

B. Hoạt động hình thành kiến thức

I. Phương pháp nghiên cứu di truyền người

1. Lập sơ đồ phả hệ

Làm quen với các kí hiệu trong di truyền phả hệ ở hình 29.2, trả lời câu hỏi "Phả hệ là gì? Làm thế nào lập được phả hệ?

2. Phân tích sự di truyền người qua phả hệ

Quan sát hình 29.3 và cho biết đặc điểm di truyền tính trạng dái tai ở gia đình này là trội hay lặn, có liên kết với giới tính không?

Quan sát hình 29.4 và cho biết:

- Mắt nâu và mắt đen, tính trạng nào trội, tính trạng nào lặn, vì sao em biết?

- Sự di truyền màu mắt có liên quan với giới tính hay không? Vì sao?

3. Nghiên cứu di truyền người qua trẻ đồng sinh

Quan sát hình 29.5, mô tả các giai đoạn hình thành trẻ sinh đôi cùng trứng và sinh đôi khác trứng.

Phân biệt sự hình thành người sinh đôi cùng trứng và khác trứng. Thế nào là những trẻ sinh đôi cùng trứng? So sánh kiểu gen và kiểu hình của những trẻ sinh đôi cùng trứng. Thế nào là những trẻ sinh đôi khác trứng? So sánh kiểu gen và kiểu hình của những trẻ sinh đôi khác trứng.

II. Bệnh và tật di truyền ở người

1. Bệnh di truyền ở người

Thế nào là bệnh di truyền người? Nguyên nhân và hậu quả của một số bệnh di truyền ở người.

3. Tật di truyền ở người

Thế nào là tật di truyền ở người? Kể tên và hậu quả một số tật di truyền ở người.

3. Các biện pháp hạn chế phát sinh tật, bệnh di truyền

Em đã biết gì về một số biện pháp nhằm hạn chế phát sinh tật, bệnh di truyền ở người?

C. Hoạt động luyện tập

1. Em hãy quan sát hình 29.11, trả lời câu hỏi:

- Bệnh do gen trội hay gen lặn gây ra?

- Bệnh có liên kết với giới tính không? giải thích.

- Hãy đưa ra lời khuyên cho cặp vợ chồng 5-6 nếu họ muốn sinh con.

Chọn các từ sau: đặc điểm, tính trạng, dòng họ, thế hệ, bổ sung vào chỗ chấm.

Nghiên cứu sự di truyền phả hệ nhằm theo dõi sự di truyền của một .....(1)..... nhất định trên những người thuộc cùng một ....(2).... qua nhiều ....(3)...., người ta có thể xác định được ...(4).... di truyền (trội, lặn, do một hay nhiều gen quy định, có kiên kết với giới tính hay không).

2. Bệnh máu khó đông do một gen quy định. Người vợ (1) không mắc bệnh lấy chồng (2) không mắc bệnh sinh con trai (3) bị bệnh máu khó đông và con gái (4) không mắc bệnh.Người (3) lấy vợ (5) bình thường sinh con trai (6) bị bệnh máu khó đông và con gái (7) không mắc bệnh.

- Dựa vào thông tin trên, em hãy vẽ sơ đồ phả hệ về bệnh máu khó đông cho gia đình.

-Trả lời câu hỏi:

+ bệnh do gen trội hay gen lặn quy định?

+ bệnh có liên quan với giới tính hay không? Vì sao?

- Chọn các từ sau: gen, đồng sinh, tính trạng, môi trường, bổ sung vào chỗ chấm.

Nghiên cứu người ...... cùng trứng có thể xác định được ..... nào do .... quyết định là chủ yếu, tính trạng nào chịu ảnh hưởng nhiều của ...... tự nhiên và xã hội.

D. Hoạt động vận dụng

Nghiên cứu sự di truyền của một số bệnh, tật di truyền ở người qua điều tra thực trạng ở địa phương.

- Bước 1: Học sinh hình thành ý tưởng

- Bước 2: Điều tra thông tin người thân và xây dựng phả hệ

- Bước 3: học sinh phân tích kết quả và rút ra kết luận.

- Bước 4: Học sinh báo cáo kết quả nghiên cứu và đánh giá.

E. Hoạt động tìm tòi mở rộng

Tìm hiều thông tin về phả hệ của các dòng họ nổi tiếng thế giới.

Sưu tầm tài liệu về người đồng sinh sống trong môi trường khác nhau.