3. Đọc đoạntrích và trả lời câu hỏi:a) Chị Dậu vừa nói vừa mếu:- Thôi u không ăn, để phần cho...
3. Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi:
a) Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
- Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi. U không muốn ăn tranh của con. Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u.
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống :
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một "giây" nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa :
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và oà lên khóc :
- U bán con thật đấy ư ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
(1) Nêu hàm ý của những câu in đậm. Vì sao chị Dậu không dám nói thẳng với con mà phải dùng hàm ý?
(2) Hàm ý trong câu nói nào của chị Dậu rõ hơn? Vì sao chị Dậu phải nói rõ hơn như vậy? Chi tiết nào trong đoạn trích cho thấy cái Tí đã hiểu hàm ý trong câu nói của mẹ.
b) Theo em, vì sao cần có hai điều kiện sau đây khi sử dụng hàm ý?
(1) Người nói (người viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.
(2) Người nghe (người đọc) có năng lực giải đoán hàm ý.
- "Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi": Chị Dậu muốn nói rằng sau bữa ăn này, con sẽ không được ăn ở nhà nữa vì chị sẽ bán con.
- "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài": Chị Dậu đã bán con cho nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Chị Dậu không dám nói thẳng với con mà phải sử dụng hàm ý vì đó là những câu nói đau lòng, và chị muốn tránh làm tổn thương tình cảm của con.
(2) Hàm ý trong câu nói thứ hai của chị Dậu "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài" rõ hơn vì đó là cách chị nói cụ thể và dễ hiểu hơn cho con. Chị Dậu cần nói rõ hơn vì cái Tí chưa hiểu hết ý của mẹ ở câu nói hàm ý thứ nhất.
Chi tiết trong đoạn trích cho thấy cái Tí đã hiểu hàm ý trong câu nói của mẹ khi nó "giãy nảy" và hỏi "U bán con thật đấy ư?". Câu hỏi của nó đã cho thấy nỗi lo lắng và sự hiểu biết về tình hình của cái Tí.
b) Khi sử dụng hàm ý, cần hai điều kiện sau:
- Người nói (người viết) cần có ý thức đưa hàm ý vào câu nói để truyền đạt thông điệp một cách mượt mà và không gây hiểu lầm cho người nghe.
- Người nghe (người đọc) cần có năng lực giải đoán hàm ý để hiểu rõ thông điệp được truyền đạt và không xảy ra sự hiểu lầm.
- A. Hoạt động khởi độngHãy nêu tên những bài thơ, bài văn hoặc đọc những câu thơ, câu văn hay nói về...
- B. Hoạt động hình thành kiến thức1. Đọc văn bản Mây và sóng2. Tìm hiểu văn bảna)Bài thơ có bố...
- b) Hãy chỉ ra những điểm giống nhau và khác nhau (về số dòng thơ, về cách xây dựng hình ảnh, về...
- c)Trong từng phần, lời kể chuyện của em bé theo trình tự:Thuật lại lời mời gọi, rủ đi...
- d) Hãy so sánh những cuộc vui chơi của những người “trên mây” và “trong sóng” ở thế giới tự nhiên...
- e) Phân tích ý nghĩa của hai câu thơ:Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng...
- g)Hãy chỉ ra những thành công về mặt nghệ thuật của bài thơ trong việc xây dựng các hình ảnh...
- h)Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con, bài thơ còn có thể gợi cho ta liên tưởng, suy ngẫm đến...
- C. Hoạt động luyện tập1. Luyện tập về thơLập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã...
- b) Các tác phẩm thống kê trong mục a) đều là thơ Việt Nam sau Cách mạng tháng Tám 1945. Em hãy ghi...
- c)Nhận xét về những điểm chung và nét riêng trong nội dung và cách biểu hiện tình mẹ con...
- d)Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội của họ trong các bài thơ: Đồng chí (Chính...
- d)Nhận xét bút pháp xây dựng hình ảnh thơ trong các bài: Đoàn thuyền đánh cá(Huy Cận),...
- g)Chọn phân tích một khổ thơ mà em thích trong các bài thơ đã học.
- 2. Luyện tập về nghĩa tường minh và hàm ýa) Đọc các đoạn trích và trả lời câu hỏi(1) -...
- b)Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi;Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:- Cơm sôi rồi,...
- c) Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc so sánh “hi vọng” với “con đường” trong các câu sau:Tôi nghĩ bụng:...
- D. Hoạt động vận dụng1. Tìm những câu thơ có hàm ý mời mọc hoặc từ chối trong các đoạn đối thoại...
- D. Hoạt động vận dụng1. Tìm những câu thơ có hàm ý mời mọc hoặc từ chối trong các đoạn đối thoại...
- 2. Hãy điền vào lượt lời của B một câu có hàm ý từ chối trong đoạn thoạisau đây:A: - Mai về...
- E.Hoạt động tìm tòi mở rộngTìm đọc thêm các bài thơ và các bài bình thơ Việt Nam từ sau Cách...
Việc sử dụng hàm ý giúp truyền đạt thông điệp một cách tế nhị và tinh tế hơn, giúp người nghe nhận biết và hiểu rõ nội dung được truyền đạt.
Cần có hai điều kiện khi sử dụng hàm ý là người nói phải có ý thức đưa hàm ý vào câu nói để truyền đạt thông điệp một cách không trực tiếp và người nghe cần phải có năng lực giải đoán hàm ý để hiểu đúng ý nghĩa của câu nói.
Trong đoạn trích, cái Tí đã hiểu hàm ý trong câu nói của mẹ khi nó xám mặt và hỏi về việc bữa sau con sẽ ăn ở đâu, cho thấy nó đã nhận ra sự thật trong lời nói của chị Dậu.
Hàm ý rõ hơn trong câu nói của chị Dậu là 'Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.' Vì chị Dậu phải nói rõ hơn như vậy để con hiểu rõ và không hiểu lầm về tình hình.
Chị Dậu không dám nói thẳng với con mà phải dùng hàm ý vì có lẽ chị không muốn làm cho con cảm thấy buồn lòng hoặc lo lắng khi nghe thẳng ra về việc con sẽ được bán.