4. Tìm hiểu nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ; cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.a)...
Câu hỏi:
4. Tìm hiểu nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ; cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.
a) Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
(1) Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi
KHÁT VỌNG HOÀ NHẬP, DÂNG HIẾN CHO ĐỜI
Mùa xuân là mùa của thiên nhiên thắm tươi, của vạn vật sinh sôi nảy nở. Văn học ViệtNam từng có không ít vần thơ thể hiện cảm xúc rạo rực, trẻ trung trước mùa xuân. Ngay từ khi ra đời, Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải đã chiếm được cảm tình của đông đảo bạn đọc. Bài thơ toát lên một không khí vừa rạo tực vừa trong sáng, êm dịu đến dễ thương, thể hiện tình yêu tha thiết đối với thiên nhiên, đất nước và một nguyện ước cống hiến thật đáng trân trọng.
Hình ảnh mùa xuân trong bài thơ của Thanh Hải mang nhiều tầng ý nghĩa. Từ hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước trong lao động và chiến đấu, nhà thơ đi đến nguyện ước làm Một mùa xuân nho nhỏ - Lặng lẽ dâng cho đời, cất lên khúc hát xao xuyến, tươi vui hoà trong bản tình ca, anh hùng ca của cách mạng. Trong đó, mùa xuân nào cũng thật gợi cảm, cũng thật đáng yêu.
Bức tranh xuân của thiên nhiên, đất nước được tạo nên từ chi tiết rất tiêu biểu, được vẽ bằng cả màu sắc lẫn âm thanh. Đó là dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, là lộc giắt đầy quanh lưng người ra trận và trải dài trên những cánh đồng (tượng trưng cho sự nảy nở, sinh sôi, cho sự dồi dào, thành đạt). Đó là tiếng chim chiền chiện lảnh lót vang trời. Hình ảnh mùa xuân hiện lên trong cảm xúc thiết tha, trìu mến của nhà thơ, trong lời kêu, giọng hỏi: ơi..., hót chi mà,… Đặc biệt, tình cảm nâng niu vẻ đẹp của mùa xuân, khát vọng thu nhận và giữ gìn vẻ đẹp ấy được thể hiện qua tư thế độc đáo: Tôi đưa tay tôi hứng từng giọt âm thanh từ trời xanh rơi xuống. Tiếng chim chiền chiện thả vào không gian trong suốt của mùa xuân được cảm nhận thành từng giọt mang màu sắc long lanh. Cảm giác ấy, động tác ấy chỉ có được ở một tâm hồn thi sĩ, ở một tấm lòng tha thiết yêu mến cuộc sống này. Từ hình ảnh mùa xuân gần gũi, nhà thơ liên tưởng khái quát đến truyền thống bốn nghìn năm, đến sức xuân cứ đi lên phía trước của đất nước. Khi đúc kết, khái quát như thế, lời thơ dễ khô khan. Nhưng khổ thơ thứ ba cứ tự nhiên được cuốn đi trong dòng cảm xúc dịu dàng, đằm thắm, do đó vẫn nằm trong mạch tâm tình.
Từ rung cảm thiết tha trước mùa xuân đẹp của quê hương, đất nước, Thanh Hải bộc lộ một nguyện ước chân thành :
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến
Đó chính là hình ảnh Một mùa xuân nho nhỏ - Lặng lẽ dâng cho đời thể hiện khát vọng đựơc hoà nhập, được dâng hiến. Đến đây, ta bỗng thấm thía ý nghĩa của nhan đề bài thơ. Trước Thanh Hải quả chưa từng có hình ảnh thơ vừa lạ, vừa hồn nhiên, thân thương này. Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ chứa đựng sự khiêm nhường mà cũng tự tin, tự hào biết mấy của con người ý thức sâu sắc về giá trị cuộc đời, về hạnh phúc của hiến dâng và đón nhận. Nốt trầm xao xuyến của mùa xuân nho nhỏ này cứ tự nhiên hoà vào mùa xuân lớn của thiên nhiên đất nước nhờ sự chiếu ứng giữa hai phần của bài thơ. Khổ đầu đã xuất hiện hình ảnh bông hoa tím, con chim chiền chiện giữa trời xanh với tiếng chim hót từng giọt long lanh. Giờ đây, đến khổ thứ tư, nguyện ước của nhân vật trữ tình, của mùa xuân nho nhỏ chính là sự láy lại các hình ảnh ấy của mùa xuân.
Như vậy, giữa các khổ, các phần của Mùa xuân nho nhỏ có sự gắn kết tự nhiên, chặt chẽ, vừa luyến láy vừa được nâng cao. Bài thơ này lay động tâm hồn chúng ta bởi chất hoạ gợi cảm, chất nhạc vấn vương, quyến luyến, bởi nguyện ước tha thiết, chân thành. Cái nguyện ước lặng lẽ dâng cho đời một mùa xuân nho nhỏ kia đâu còn của riêng Thanh Hải mà có lẽ đã trở thành tiếng lòng của nhiều bạn đọc.
(Hà Vinh)
- Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì?
- Văn bản nêu lên những luận điểm gì về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ? Người viết đã sử dụng những luận cứ nào để làm sáng tỏ các luận điểm đó?
- Chỉ ra các phần Mở bài, Thân bài, Kết bài; nhận xét về bố cục của văn bản.
- Cách diễn đạt trong từng đoạn của văn bản có làm nổi bật được luận điểm không?
Câu trả lời:
Người trả lời: GV. Đỗ Đăng Huy
Để làm bài tập này, bạn cần làm theo các bước sau:Bước 1: Đọc kỹ văn bản và xác định vấn đề nghị luận của văn bản là gì. Trong trường hợp này, vấn đề nghị luận là hình ảnh mùa xuân và tình cảm tha thiết của Thanh Hải trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.Bước 2: Đọc kỹ các phần của văn bản và tìm ra các luận điểm về hình ảnh mùa xuân được nêu lên. Trong trường hợp này, ví dụ về hình ảnh mùa xuân rạo rực của thiên nhiên đất nước và tình cảm thi sĩ dành cho mùa xuân.Bước 3: Xác định cách mà người viết sử dụng để làm sáng tỏ các luận điểm đó. Trình bày những phân tích và nhận định về cảm hứng, giọng điệu, kết cấu... để thuyết phục độc giả.Bước 4: Xác định bố cục của văn bản, bao gồm phần mở bài, thân bài và kết bài. Để nắm rõ cấu trúc tổ chức nội dung.Bước 5: Trình bày từng đoạn văn một cách tự nhiên, truyền tải được cảm xúc và tình cảm của tác giả trong bài thơ.Để trả lời câu hỏi trên, bạn có thể viết một câu trả lời như sau:- Vấn đề nghị luận của văn bản trên là về hình ảnh mùa xuân và tình cảm tha thiết của Thanh Hải trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ. Hình ảnh mùa xuân được nhà thơ Thanh Hải tả rất sinh động, truyền đạt tới người đọc một cách rõ ràng và gần gũi. Tình cảm của tác giả dành cho mùa xuân được thể hiện qua từng câu thơ, qua từng hình ảnh màu sắc về mùa xuân trong tự nhiên.Để trả lời câu hỏi này một cách chi tiết hơn, bạn có thể trình bày chi tiết hơn về các luận điểm về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ, cũng như phân tích cách người viết sử dụng các phương tiện, kỹ thuật để thể hiện tình cảm và ý nghĩa của mùa xuân trong bài thơ. Đồng thời, cũng nên nhấn mạnh vào cấu trúc bố cục và cách diễn đạt trong từng đoạn văn của văn bản.
Câu hỏi liên quan:
- A. Hoạt động khởi độngEm hãy nêu những dấu hiệu của sự chuyển mùa hoặc những đặc điểm nổi bật của...
- B. Hoạt động hình thành kiến thức1. Đọc văn bản Sang thu2. Đọc hiểu văn bảna)Những biểu hiện...
- b)Vì sao nói bài thơ thể hiện sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về những biến chuyển trong...
- c)Theo em, trong bài thơ này, hình ảnh hoặc câu thơ nào thể hiện được nét đặc sắc riêng của...
- d)Nêu cách hiểu của em về hai dòng thơ cuối bài:Sấm cũng bớt bất ngờTrên hàng cây đứng tuổi.
- b)Đọc thông tin và trả lời câu hỏi:Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp...
- c)Hàm ý của câu in đậm trong đoạn trích dưới đây là gì?Bác lái xe dắt anh ta lại chỗ nhà hội...
- d)Tìm câu chứa hàm ý trong đoạn trích sau và cho biết nội dung của hàm ý:Mẹ nó đâm nổi giận...
- (2) Điền từ ngữ thích hợp vào chỗ trống trong ngoặc đơn để thấy được những điều cần lưu ý khi làm...
- b)Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ(1) Đề bài nghị luận về một đoạn thơ, bài...
- (2)Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơĐề bài: Phân tích tình yêu quê hương trong...
- Điền từ ngữ thích hợp vào chỗ trống trong ngoặc đơn để thấy được yêu cầu về bố cục của bài nghị...
- (3)Các phần, các ý trong bài văn cần được sắp xếp và liên kết với nhau như thế nào?
- C. Hoạt động luyện tập1. Luyện tập đọc hiểu văn bảna) Đọc văn bản Nói với conb) Tìm hiểu văn...
- (2)Bốn câu thơ đầu có cách diễn đạt như thế nào? Những từ ngữ, hình ảnh chân phải, chân trái,...
- (3)Tìm và phân tích các câu thơ cho thấy con được lớn lên trong tình yêu của cha mẹ, trong sự...
- (4)Người cha đã nói với con về những đức tính nào của “người đồng mình”? Qua đó, người cha...
- (5)Nhận xét về cách diễn tả tình cảm và suy nghĩ bằng hình ảnh của nhà thơ. (Gợi ý: Em có tán...
- 2. Luyện tập về nghĩa tường minh và hàm ýĐọc các đoạn trích sau đây (trích từ truyện ngắn Làng của...
- 3. Luyện tập nghị luận về một đoạn thơ, bài thơa)Phân tích khổ thơ đầu bài Sang thu của Hữu...
- D. Hoạt động vận dụng1.Dựa vào các hình ảnh, bố cục của bài thơ Sang thu, viết một đoạn văn...
- 2.Tưởng tượng mình là nhân vật người con trong bài thơ Nói với con, hãy trình bày cảm xúc,...
- 3.Đọc lại bài Khát vọng hòa nhập, dâng hiến cho đời của Hà Vinh. Ngoài các luận điểm tác giả...
Cách diễn đạt trong văn bản làm nổi bật luận điểm bằng cách sử dụng các hình ảnh chi tiết, ngôn ngữ trữ tình, trìu mến và những ngôn từ tượng trưng, lãng mạn. Việc sử dụng hình ảnh mùa xuân và nguyện ước cống hiến được tôn vinh thông qua việc phê bình chi tiết và hấp dẫn từ người viết.
Phần Mở bài của văn bản tập trung vào việc giới thiệu về mùa xuân là thời điểm của sự sinh sôi nảy nở và văn học Việt Nam từng có không ít vần thơ về mùa xuân. Thân bài đi vào việc phân tích hình ảnh mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải. Phần Kết bài tập trung vào việc tổng kết ý nghĩa của bài thơ và khẳng định tầm quan trọng của việc hoà nhập và dâng hiến.
Văn bản nêu lên những luận điểm như mùa xuân đẹp, trẻ trung, thể hiện tình yêu tha thiết đối với thiên nhiên và nguyện ước cống hiến. Người viết đã sử dụng các hình ảnh chi tiết như dòng sông xanh, bông hoa tím, tiếng chim chiền chiện để làm sáng tỏ các luận điểm đó.
Vấn đề nghị luận của văn bản này là về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của nhà thơ Thanh Hải.