Soạn bài Thực hành tiếng việt trang 84

Yếu tố Hán Việt

Từ có yếu tố Hán Việt tương ứng

gian1 (lừa dối, xảo trá)

gian xảo, gian dối, gian trá, gian ô, gian dâm.

gian2 (giữa, khoảng giữa)

nhất gian, không gian

gian3 (khó khăn, vất vả)

gian nan, gian khổ

Phân loại

Giải nghĩa

Nhóm 1 (chỉ phương hướng)

Kim chỉ nam

kim có nam châm dùng để chỉ phương hướng. Khi nói về chủ trương, đường lối … và nói một cách văn vẻ hơn, nó còn có ý "điều chỉ dẫn đường lối đúng".

Nam phong

Chỉ gió thổi từ phía Nam

Phương nam

chỉ một phương trong bốn phương, nằm ở phía tay phải của người đang ngoảnh mặt về phía Mặt Trời

Nhóm 2 (chỉ giới tính)

Nam quyền

khái niệm chỉ các phái võ ở miền Nam Trung Hoa và có nguồn gốc từ Nam Thiếu Lâm ở Toàn Châu và tỉnh Phúc Kiến là chủ yếu.

Nam sinh

chỉ học sinh nam

Nam tính

chỉ tính nam

Phân loại

Giải nghĩa

Nhóm 1 (nước)

thủy triều

hiện tượng nước biển, nước sông... lên xuống trong một chu kỳ thời gian phụ thuộc biến chuyển thiên văn

thủy lực

môn khoa học lý giải về sự chuyển động cũng như vận chuyển lực của một chất lỏng tồn tại trong môi trường giới hạn nào đó.

hồng thủy

đại thảm họa khủng khiếp được nhắc đến trong truyền thuyết của nhiều tôn giáo và nhiều dân tộc trên thế giới. Nó được miêu tả là một trận lụt cực lớn và đối với Kinh Thánh là sự trừng phạt của Thiên Chúa do sự suy đồi đạo đức, thoái hóa biến chất của loài người

Nhóm 2 (thứ tự đầu tiên)

thủy tổ

là vị tổ đầu tiên, người khai sinh, người sáng lập ra một dòng họ, một cộng đồng tộc người, một dân tộc, một quốc gia thậm chí cả loài người

khởi thủy

là đầu tiên, trước hết bắt đầu cho một quá trình nào đó thường là lâu dài

nguyên thủy

thuộc về giai đoạn hình thành và phát triển đầu tiên của loài người, cho đến trước khi bước vào xã hội có giai cấp và có nhà nước.

Phân loại

Giải nghĩa

Nhóm 1 (ý nói về dài, nhiều)

Giai cấp

những tập đoàn người có địa vị khác nhau trong một hệ thống sản xuất nhất định. Giai cấp không phải tồn tại trong tất cả các xã hội khác nhau của lịch sử và nó không thể tồn tại vĩnh viễn hay tuyệt đối

Giai đoạn

phần thời gian trong một quá trình phát triển dài, phân biệt với những phần thời gian khác bởi những hiện tượng, những đặc điểm riêng

Bách niên giai lão

ngụ ý vợ chồng cùng nhau sống đến trăm tuổi, bên nhau đến già. Dùng để chỉ toàn bộ thời gian mà một người sống trên cõi đời này.

Nhóm 2

Giai điệu

một chuỗi nối tiếp của các nốt nhạc (các cấp độ hay tầng dao động sóng âm thanh) mà người nghe nhận thức như một thực thể duy nhất

Giai nhân

chỉ người đàn bà đẹp

Giai phẩm

một phong trào văn hóa mang xu hướng chính trị của một số văn nghệ sĩ, trí thức sống ở miền Bắc dưới chính quyền Việt Nam

Giai thoại

một truyện ngắn và hấp dẫn về một sự việc hoặc nhân vật có thật. Tuy được dựa trên một việc hoặc người có thật, nhưng vì được truyền tải qua nhiều thế hệ, nên giai thoại có thể trở thành "hơi phi lý"