Giải bài tập 53: Sự phân tích ánh sáng trắng
Sự phân tích ánh sáng trắng
Cách chuyển đổi một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau có thể được thực hiện thông qua việc chiếu chùm sáng trắng hẹp qua một lăng kính. Kết quả thu được là nhiều chùm sáng màu khác nhau nằm gần nhau, tạo thành một dải màu sặc sỡ từ đỏ đến tím, tạo nên hiệu ứng của cầu vồng. Lăng kính giúp tách riêng các chùm sáng màu có sẵn trong chùm ánh sáng trắng, khiến chúng đi theo các hướng khác nhau.
Để phân tích chùm ánh sáng trắng thành những chùm sáng màu, ta cũng có thể thực hiện bằng cách phản xạ ánh sáng trắng trên mặt ghi của một đĩa CD. Qua đó, ta có thể quan sát một cách rõ ràng cấu trúc màu sắc của ánh sáng trắng và làm sáng tỏ hiện tượng phân tán màu sắc ra khắp không gian.
Bài tập và hướng dẫn giải
Hướng dẫn trả lời các câu hỏi giữa bài
Trang 139 sách giáo khoa (SGK) Vật lí lớp 9
Quan sát một khe sáng trắng qua một lăng kính. (Lăng kính là một khối chất trong suốt có dạng như ở trong hình 53.1a. Ba đường gờ song song với nhau gọi là ba cạnh của lăng kính).
Đặt lăng kính sao cho các cạnh của nó song song với một khe sáng trắng (hoặc một đèn ống). Đặt mắt sau lăng kính và quan sát khe sáng qua lăng kính. Em sẽ thấy một dải nhiều màu.
Hãy mô tả màu sắc của dải nhiều màu nói ở trên.
Trang 139 sách giáo khoa (SGK) Vật lí lớp 9
a) Lần lượt chắn trước khe sáng một tấm lọc màu đỏ, rồi tấm lọc màu xanh và quan sát. Trước khi quan sát, hãy dự đoán hình ảnh sẽ quan sát được.
b) Chặn khe sáng bằng tấm lọc nửa trên màu đỏ, nửa dưới màu xanh (hình 51.1c). Dự đoán hiện tượng xảy ra. Tiến hành quan sát.
Mô tả hiện tượng quan sát được trong hai trường hợp a và b.
Trang 140 sách giáo khoa (SGK) Vật lí lớp 9
Em hãy dựa vào các kết quả quan sát được ở trên để nhận định sự đúng, sai của hai ý kiến sau:
+ Lăng kính đã nhuộm các màu khác nhau cho chùm sáng trắng.
+ Trong chùm sáng trắng có chứa sẵn các ánh sáng màu. Lăng kính chỉ có tác dụng tách các chùm sáng màu đó ra, cho mỗi chùm đi theo một phương vào mắt.
Trang 140 sách giáo khoa (SGK) Vật lí lớp 9
Tại sao có thể nói thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng ?
Trang 140 sách giáo khoa (SGK) Vật lí lớp 9
Thí nghiệm 3
Quan sát mặt ghi của một đĩa CD (hình 53.2) dưới ánh sáng trắng.
C5. Hãy mô tả hiện tượng quan sát được.
C6. + Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng màu gì ?
+ Ánh sáng từ đĩa CD đến mắt có những màu nào ?
+ Tại sao có thể nói thí nghiệm 3 cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng
Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài
Câu 7: Trang 141 sách giáo khoa (SGK) Vật lí lớp 9
Có thể coi cách dùng các tấm lọc màu như một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu được không ?
Câu 8*: Trang 141 sách giáo khoa (SGK) Vật lí lớp 9
Đặt một gương phẳng nằm chếch một góc khoảng 30$^{\circ}$ vào khay nước. Đặt trước trán một mảnh giấy nhỏ trên có một vạch đen nằm ngang. Bố trí sao cho vạch đen nằm song song với đường giao nhau của mặt gương và mặt nước (hình 53.3)
Hãy nhìn ảnh của vạch đen qua phần gương ở trong nước. Mô tả và giải thích hiện tượng quan sát được.
Câu 9: Trang 141 sách giáo khoa (SGK) Vật lí lớp 9
Hãy nêu thêm một vài hiện tượng thực tế về sự phân tích ánh sáng trắng.