Giải bài tập sách bài tập (SBT) sinh học lớp 10 cánh diều chủ đề 7 Thông tin giữa các tế bào, chu kì tế bào và phân bào

Hướng dẫn giải chủ đề 7: Thông tin giữa các tế bào, chu kì tế bào và phân bào

Trong sách bài tập (SBT) sinh học lớp 10 cánh diều chủ đề 7, trang 38 đến trang 44, chúng ta sẽ tìm hiểu về thông tin giữa các tế bào, chu kì tế bào và quá trình phân bào. Đây là một phần rất quan trọng trong việc hiểu về cấu trúc và chức năng của tế bào.

Thông qua cách biên soạn của sách "Cánh diều" theo chương trình đổi mới của Bộ giáo dục, các học sinh sẽ được hướng dẫn cụ thể và chi tiết về những kiến thức quan trọng này. Việc nắm vững bài học sẽ giúp học sinh hiểu sâu hơn về sự tương tác giữa các tế bào, chu kì tế bào và quá trình phân bào.

Những hướng dẫn và giải chi tiết trong sách bài tập sẽ giúp học sinh dễ dàng tiếp cận và áp dụng kiến thức vào thực hành. Đồng thời, việc giải các bài tập sẽ giúp học sinh rèn luyện kỹ năng phân tích, suy luận và giải quyết vấn đề một cách logic và khoa học.

Hy vọng rằng, qua việc học tập và giải bài tập trong chủ đề này, các học sinh sẽ có được sự hiểu biết vững chắc về thông tin giữa các tế bào, chu kì tế bào và quá trình phân bào, từ đó nâng cao kiến thức và kỹ năng của mình.

Bài tập và hướng dẫn giải

7.1. Quá trình truyền thông tin tế bào gồm ba giai đoạn:

A. truyền tin nội tiết, truyền tin cận tiết và truyền tin qua synapse.

B. tiếp nhân tín hiệu, truyền tin và đáp ứng.

C. tiếp nhận tín hiệu, phân rã nhân và tạo tế bào mới.

D. tiếp nhận tín hiệu, đáp ứng và phân chia tế bào.

Trả lời: Cách làm:- Xác định ba giai đoạn trong quá trình truyền thông tin tế bào là gì.- Xác định sự diễn ra... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.2. Quá trình truyền tin nội bào thường bắt đầu khi

A. phân tử tín hiệu làm protein thụ thể thay đổi.

B. tín hiệu hóa học được giải phóng từ tế bào alpha.

C. tế bào đích thay đổi hình dạng.

D. hormone được giải phóng từ tuyến nội tiết vào máu.

Trả lời: Cách làm:1. Đọc kỹ câu hỏi để hiểu rõ yêu cầu.2. Xem xét từng phương án trả lời sao cho phù hợp với... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.3. Sự truyền tín hiệu qua synapse giữa các tế bào thần kinh lân cận giống như truyền tín hiệu hormone (truyền tin nội tiết) ở đặc điểm nào sau đây?

A. Các phân tử tín hiệu được tiết vào máu.

B. Các phân tử tín hiệu được truyền ở khoảng cách xa.

C. Các phân tử tín hiệu có cấu trúc giống nhau.

D. Cần có sự liên kết của phân tử tín hiệu với thụ thể.

Trả lời: Cách làm:1. Xác định đặc điểm chung giữa truyền tín hiệu qua synapse giữa tế bào thần kinh và truyền... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.4. Khi một tế bào giải phóng phân tử tín hiệu vào môi trường, một số tế bào trong môi trường xung quanh trả lời, đây là

A. kiểu truyền tín đặc trưng của hormone.

B. truyền tin nội tiết.

C. truyền tin cận tiết.

D. truyền tin qua tiếp xúc trực tiếp giữa các tế bào.

Trả lời: Cách làm:1. Đọc kỹ câu hỏi để hiểu đề bài.2. Xác định kiến thức cơ bản về truyền tin trong sinh... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.5. Phát biểu nào sau đây mô tả đúng về quá trình truyền thông tin giữa các tế bào?

A. Các tế bào truyền thông tin với nhau thường ở gần nhau.

B. Các thụ thể giữ nguyên hình dạng khi liên kết với phân tử tín hiệu.

C. Lipid màng bị biến đổi trong quá trình truyền tin.

D. Hoạt động enzyme trong tế bào chất hoặc sự tổng hợp RNA của tế bào nhận tín hiệu có thể biến đổi.

Trả lời: Cách làm:1. Đọc kỹ câu hỏi và xác định những phát biểu sai trong mỗi phát biểu.2. Loại bỏ những phát... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.6. Xác định thứ tự đúng của các sự kiện xảy ra trong quá trình tương tác của một tế bào với một phân tử tín hiệu:

I. Thay đổi hoạt động của tế bào đích.

II. Phân tử tín hiệu liên kết với thụ thể.

III. Phân tử tín hiệu được tiết ra từ tế bào tiết.

IV. Truyền tin nội bào.

A. I → II → III → IV.

B. II → III → I → IV.

C. III → II → IV → I.

D. IV → II → I → III.

Trả lời: Cách làm:- Bước 1: Phân tử tín hiệu được tiết ra từ tế bào tiết, sau đó phân tử tín hiệu liên kết... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.7. Các phân tử tín hiệu ưa nước như insulin, adrenaline

A. được vận chuyển qua màng và liên kết với thụ thể bên trong tế bào (thụ thể nội bào).

B. liên kết với phospholipid màng.

C. liên kết với thụ thể màng.

D. không đi qua màng nên không gây đáp ứng ở tế bào đích.

Trả lời: Cách làm:1. Đọc kỹ câu hỏi và xác định từ khóa: phân tử tín hiệu ưa nước, insulin, adrenaline, vận... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.9. Phân tử tín hiệu kị nước như hormone steroid thường liên kết với

A. thụ thể bên trong tế bào.

B. phospholipid màng.

C. kênh ion.

D. thụ thể màng.

Trả lời: Cách làm:1. Hormone steroid là phân tử chuyển giao tín hiệu từ ngoài vào trong tế bào.2. Do đó, để... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.10. Đặc điểm khác biệt chính của một tế bào đáp ứng với một tín hiệu và một tế bào không có đáp ứng với tín hiệu là có

A. lipid màng liên kết với tín hiệu.

B. con đường truyền tin nội bào.

C. phân tử truyền tin nội bào.

D. thụ thể đặc hiệu.

Trả lời: Cách làm:1. Xác định từ khóa trong câu hỏi: tế bào đáp ứng, tín hiệu, tế bào không đáp ứng.2. Liệt... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.11. Điều gì có thể xảy ra với các tế bào đích của một động vật khi thiếu thụ thể của con đường truyền tín hiệu cận tiết?

A. Chúng có thể đáp ứng bình thường với các chất dẫn truyền thần kinh qua synapse.

B. Chúng không thể phân chia khi đáp ứng với các yếu tố tăng trưởng được tiết ra từ các tế bào lân cận.

C. Chúng có thể phân chia nhưng không bao giờ đạt kích thước bình thường.

D. Hormone nội tiết không thể tương tác với các tế bào đích.

Trả lời: Cách làm:1. Xác định xem câu hỏi đang hỏi về hiện tượng gì.2. Đọc câu hỏi và hiểu rõ vấn đề đang... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.12. Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Các phân tử tín hiệu ngoại bào ưa nước phải liên kết với một thụ thể màng để truyền tín hiệu đến một tế bào đích làm thay đổi hoạt động của nó.

B. Để hoạt động, tất cả các phân tử tín hiệu ngoại bào phải được vận chuyển bởi các thụ thể của chúng qua màng sinh chất vào bào tương.

C. Một thụ thể màng chỉ có khả năng gắn với một loại phân tử tín hiệu dẫn đến chỉ một loại đáp ứng tế bào.

D. Bất kì chất lạ nào liên kết với thụ thể của một phân tử tín hiệu bình thường sẽ luôn tạo ra đáp ứng tương tự phân tử tín hiệu trên cùng loại tế bào.

Trả lời: Cách làm:1. Đọc kỹ câu hỏi để hiểu rõ yêu cầu.2. Xác định từng phát biểu trong 4 lựa chọn.3. So sánh... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.13. Sự ức chế phân tử truyền tin nội bào có thể dẫn đến kết quả nào sau đây?

A. Ức chế đáp ứng với tín hiệu.

B. Ức chế sự hoạt hóa thụ thể.

C. Kéo dài đáp ứng tế bào.

D. Làm giảm số lượng phân tử truyền tin nội bào.

Trả lời: Cách làm:- Sự ức chế phân tử truyền tin nội bào có thể ức chế sự hoạt hóa thụ thể, làm giảm số lượng... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.14. Các phân tử tín hiệu kị nước như testosterone đi qua màng của tất cả các tế bào nhưng chỉ ảnh hưởng đến các tế bào đích bởi vì

A. chỉ các tế bào đích mới có các đoạn DNA thích hợp.

B. chỉ các tế bào đích có các enzyme vận chuyển testosterone.

C. thụ thể nội bào chỉ có ở tế bào đích.

D. chỉ trong các tế bào đích testosterone mới có thể bắt đầu chuỗi truyền tin nội bào dẫn đến kích hoạt sự phiên mã gene.

Trả lời: Cách làm:Bước 1: Đọc câu hỏi và hiểu rõ yêu cầu của nó.Bước 2: Xem xét các chọn lựa và phân tích... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.15. Sự kết thúc quá trình truyền thông tin giữa các tế bào đòi hỏi điều gì sau đây?

A. Loại bỏ thụ thể.

B. Đảo ngược sự liên kết giữa phân tử tín hiệu và thụ thể.

C. Hoạt hóa một loạt các phân tử truyền tin khác.

D. Phân hủy phân tử truyền tin cuối cùng.

Trả lời: Cách 1: Đối với câu hỏi trên, để chọn đáp án đúng, ta cần hiểu rõ về quá trình truyền thông tin giữa... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.16. Thời gian của một chu kì tế bào được xác định bằng:

A. thời gian sống và phát triển của tế bào.

B. thời gian các pha của chu kì tế bào (G1 + S + G2 + M).

C. thời gian của quá trình nguyên phân.

D. thời gian phân chia của tế bào chất.

Trả lời: Cách làm:- Bước 1: Xác định các pha của chu kì tế bào: G1, S, G2, M.- Bước 2: Tính tổng thời gian... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.17. Phát biểu nào sau đây không đúng về chu kì tế bào?

A. Chu kì tế bào là khoảng thời gian giữa hai lần phân bào.

B. Chu kì tế bào gồm kì trung gian và quá trình nguyên phân.

C. Kì trung gian chiếm phần lớn chu kì tế bào.

D. Thời gian chu kì tế bào của mọi tế bào trong một cơ thể đều bằng nhau.

Trả lời: Cách làm:1. Xác định đề bài: Đề bài yêu cầu chúng ta xác định phát biểu không đúng về chu kì tế... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.18. Một học sinh quan sát tế bào đầu rễ củ hành tây dưới kính hiển vi và đếm số lượng tế bào trong mỗi pha của chu kì tế bào. Học sinh đã thu thập dữ liệu trong khi quan sát ba vị trí khác nhau của đầu rễ hành tây và ghi lại trong bảng dưới đây.

Dựa vào số liệu của bảng có thể nhận thấy:

A. Phần lớn các nhiễm sắc thể đang co ngắn.

B. Phần lớn các nhiễm sắc thể không phân biệt rõ được.

C. Phần lớn các nhiễm sắc thể xếp thẳng hàng ở mặt phẳng xích đạo.

D. Các sợi tơ vô sắc đang kéo các nhiễm sắc thể rời ra.

Trả lời: Cách làm:1. Thu thập dữ liệu từ việc đếm số lượng tế bào trong mỗi pha của chu kỳ tế bào tại ba vị... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.19. Sơ đồ sau minh họa quá trình truyền tin từ tế bào tuyến tụy (tế bào tiết glucagon) đến tế bào gan. Em hãy:

a) Nêu các yếu tố tham gia quá trình truyền tin này. Các phân tử A, B, C, D thuộc loại nào?

b) Trình bày các giai đoạn của quá trình truyền tin này.

c) Nếu phân tử C bị biến đổi không tham gia được con đường truyền tin, quá trình truyền tin này sẽ thay đổi như thế nào?

Trả lời: Cách làm:1. Xác định các yếu tố tham gia quá trình truyền tin: phân tử tín hiệu (glucagon), thụ thể... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.20. Nêu những diễn biến cơ bản của các kì và các pha trong chu kì tế bào.

Trả lời: Cách làm:1. Đọc kỹ câu hỏi để hiểu đề bài.2. Xác định các khái niệm cần nắm vững: chu kì tế bào và... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.21. Chu kì tế bào có ba điểm kiểm soát, đó là những điểm nào? Nêu vai trò của mỗi điểm kiểm soát.

Trả lời: Cách 1:1. Điểm kiểm soát G1: Điểm này được xác định bởi các yếu tố và tín hiệu từ bên ngoài. Nếu có... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.22. Nêu các bước của quá trình từ một tế bào bình thường trở thành tế bào ung thư.

Trả lời: Cách làm:Bước 1: Một gen tạo ra protein điều hòa bị đột biến.Bước 2: Protein điều hòa dị dạng không... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.23. Ghi chú thích phù hợp tương ứng với các số trong hình dưới đây.

Trả lời: Để giải câu hỏi trên, bạn cần phân biệt các số trong hình dưới đây theo các phần chia của quá trình... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.24. Trong ống dẫn tế bào sinh dục có 10 tế bào sinh dục thực hiện sự phân bào nguyên nhiễm liên tiếp một số đợt đã đòi hỏi môi trường nội bào cung cấp nguyên liệu tương đương 2480 nhiễm sắc thể đơn. Các tế bào con sinh ra đều giảm phân tạo ra các giao tử, môi trường nội bào đã cấp thêm nguyên liệu tạo ra 2560 nhiễm sắc thể đơn. Biết rằng, hiệu suất thụ tinh của giao tử bằng 10% và sự thụ tinh đã làm hình thành 128 hợp tử.

a) Xác định bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của loài.

b) Xác định giới tính của cơ thể đã tạo ra các giao tử đó.

Trả lời: a) Để xác định bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của loài, ta thực hiện các bước sau:- Đặt số tế bào sinh... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.25. Quan sát hình (1) đến hình (8), xác định giai đoạn phân bào nguyên phân, số nhiễm sắc thể (NST), số chromatid, số tâm động, bộ NST lưỡng bội (2n) của loài.

Trả lời: Cách làm:1. Xác định giai đoạn phân bào nguyên phân dựa trên hình vẽ.2. Đếm số nhiễm sắc thể (NST)... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.26. Nêu những lỗi sai trong quá trình phân chia tế bào có thể dẫn đến ung thư.

Trả lời: Để trả lời câu hỏi trên, bạn có thể thực hiện như sau:1. Thứ nhất, bạn nêu các quá trình phân chia... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.27. Mô tả các sự kiện bên ngoài có thể ảnh hưởng đến điều hòa chu kì tế bào.

Trả lời: Cách làm:1. Xác định các sự kiện bên ngoài có thể ảnh hưởng đến điều hòa chu kỳ tế bào, bao gồm sự... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.28. Một tế bào sinh dưỡng của người có khối lượng DNA là 6,6.10-12 gam và có 46 nhiễm sắc thể. Hãy điền vào bảng sau về khối lượng DNA và số lượng nhiễm sắc thể đơn và nhiễm sắc thể kép ở mỗi giai đoạn trong một chu kì tế bào.

Các giai đoạn

Khối lượng

(gam)/ 1 tế bào

Số lượng nhiễm sắc thể/ 1 tế bào

Pha G1

 

 

Pha S

 

 

Pha G2

 

 

Kì đầu

 

 

Kì giữa

 

 

Kì sau

 

 

Kì cuối

 

 

Trả lời: Để giải câu hỏi trên, ta cần biết rằng khối lượng DNA và số lượng nhiễm sắc thể thay đổi theo từng... Xem hướng dẫn giải chi tiết

7.29. Phân tích hàm lượng DNA trong một tế bào qua các kiểu phân bào và qua các kì phân bào người ta vẽ được đồ thị dưới đây:

(1) Hãy đặt tên cho đồ thị.

(2) Xác định a, b, c, d, e, g, h, i thuộc kì nào của kiểu phân bào nào?

(3) Cho biết bộ NST lưỡng bội của loài là 2n = 46, hãy xác định số NST và số chromatid của mỗi nhiễm sắc thể trong các kì a, b, c, d, e, g, h, i rồi điền vào bảng dưới đây:

Trả lời: Cách làm:1) Đặt tên cho đồ thị: Phân tích đồ thị ta thấy ở a, c, e, h hàm lượng DNA bằng 7,3.10-12g,... Xem hướng dẫn giải chi tiết
0.09699 sec| 2316.148 kb