Bài 23: Tổng khởi nghiã tháng Tám năm 1945 và sự thành lập nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa

Bài 23: Tổng khởi nghiã tháng Tám năm 1945 và sự thành lập nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa

Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương và lãnh tụ Hồ Chí Minh, lệnh tổng khởi nghĩa được ban bố. Thời cơ chớp, nhân dân ta trong cả nước nối tiếp nhau vùng dậy giành chính quyền. Cách mạng tháng Tám thành công nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, mở ra một kỷ nguyên mới của dân tộc.

Kiến thức trọng tâm

Chiến tranh thế giới thứ hai đang đến hồi kết thúc. Ở Châu Âu, phát xít Đức bị đánh bại và buộc phải đầu hàng không điều kiện vào tháng 5-1945. Ở Châu Á, quân phiệt Nhật cũng đã đầu hàng quân Đồng minh không điều kiện (8-1945). Ngay khi được tin chính phủ Nhật đầu hàng, Uỷ ban khởi nghĩa toàn quốc được thành lập và ra quân lệnh số 1 kêu gọi toàn dân nổi dậy. Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (Tuyên Quang) từ ngày 14 đến 15-8-1945, đã quyết định phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước, giành lấy chính quyền trước khi quân Đồng minh tiến vào. Tiếp theo, đại hội quốc dân được tiến hành ở Tân Trào vào ngày 16-8. Đại hội quyết định lập Uỷ ban dân tộc giải phóng Việt Nam (tức chính phủ lâm thời).

Giành chính quyền ở Hà Nội

Ở Hà Nội, các đội tuyên truyền xung phong của Việt Minh hoạt động hầu khắp cả thành phố. Đến sáng ngày 19-8, cả Hà Nội tràn ngập khí thế cách mạng. Cuộc mít tinh tại Nhà hát lớn của Mặt trận Việt Minh đã diễn ra. Cuộc mít tinh nhanh chóng chuyển thành biểu tình. Cuộc khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn ở Hà Nội.

Giành chính quyền trong cả nước

Từ ngày 14-8 đến 16-8, nhiều xã huyện của một số tỉnh nhân dân đã nhanh chóng nổi dậy giành chính quyền. Bốn tỉnh giành được chính quyền sớm nhất là Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh và Quảng Nam. Chỉ trong vòng 15 ngày cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền đã thành công trong cả nước. Ngày 2-9-1945, tại quảng trường Ba Đình Hà Nội, chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thành công của cách mạng tháng Tám

Ý nghĩa lịch sử:

• Là sự kiện vĩ đại của dân tộc ta, phá tan xiềng xích nô lệ, đưa Việt Nam trở thành nước độc lập tự do.
• Thắng lợi này đã cổ vũ mạnh mẽ tinh thần đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa và nửa thuộc địa trên thế giới.

Nguyên nhân thành công:

• Dân tộc ta có truyền thống yêu nước sâu sắc.
• Có khối liên minh công nông vững chắc.
• Hoàn cảnh quốc tế thuận lợi (lực lượng phát xít bị đánh bại) và sự ủng hộ của lực lượng dân chủ tiến bộ trên thế giới.